Kleine stappen, groot verschil

Alle gebouwen in Nederland zorgen voor meer dan een derde van de totale CO2-uitstoot. Om die ongewenste uitstoot omlaag te krijgen, bouwt het Rijksvastgoedbedrijf zijn nieuwe panden energiearm. Grote stappen, snel thuis. Maar het verduurzamen van bestaand vastgoed gaat minder rigoureus: we zetten kleine stapjes bij het dagelijkse en planmatige onderhoud. Maar al die kleine stapjes samen zullen een groot verschil maken.

Het Rijksvastgoedbedrijf heeft 12 miljoen vierkante meter vloeroppervlakte in beheer: van belastingkantoor tot bunker, van paleis tot gevangenis en rechtbank. Hier moet de komende jaren een grote duurzaamheidsslag plaatsvinden. ‘Wanneer een pand een onderhoudsbeurt nodig heeft, grijpen we dat moment aan om het energieverbruik omlaag te krijgen’, vertelt Willemijne Molenaar, expert duurzaamheid en energie bij het Rijksvastgoedbedrijf. ‘Bijvoorbeeld? Door betere isolatie aan te brengen en verouderde installaties te vervangen door energiezuiniger exemplaren.’

Routekaarten

Om inzichtelijk te krijgen hoe en hoe snel we onze duurzame doelen gaan halen, ontwikkelt het Rijksvastgoedbedrijf samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties routekaarten voor de verschillende gebouwtypen. De Routekaart voor energiearme kantoren was in 2019 de eerste; dit ambitiedocument laat een stapsgewijze planning zien op weg naar CO2-arme rijkskantoren in 2050. Volgens de routekaart moest het energieverbruik in 2020 een kwart minder zijn dan in 2008. Molenaar: ‘Dit doel hebben we ruimschoots gehaald, het energieverbruik is zelfs 40 procent minder. Dit hebben we niet alleen weten te bereiken door efficiëntere nieuwbouw maar ook door duurzaamheidsmaatregelen voor het dagelijks onderhoud, zoals het verbeteren van het gebouwbeheersysteem.’

Uitschieters

Wat betreft de monitoring van energie was 2020 echt een omslagjaar, vervolgt Molenaar. ‘Het RVB heeft vastgesteld op welke vier vlakken we gaan monitoren, namelijk het werkelijke energieverbruik, de CO2-uitstoot, het energielabel en de energie-efficiëntie. Dit nemen we ook mee in de meerjarenafspraken met klanten. Met ons nieuwe rapportage-instrument kunnen we de cijfers automatisch analyseren. Dit maakt het rapporteren van het energieverbruik een stuk makkelijker. En uitschieters vallen meteen op, zodat we daar actie op kunnen ondernemen. Zo kunnen we goed in de gaten houden of we de duurzaamheidsdoelen uit de routekaart halen.’

Energielabels

De derde stap op de routekaart nadert met rasse schreden: een gemiddeld energielabel C voor alle kantoren in 2023. Om dat voor elke pand op dezelfde manier te doen, is een nieuwe rekenmethode toegepast en hebben ongeveer 350 panden vorig jaar al een nieuw energielabel gekregen. Van die 350 panden kregen er ongeveer 90 direct een energielabel A. ‘Label A betekent dat een pand energiezuinig is, omdat er bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen genomen zijn’, aldus Molenaar. Neem het douanepand in Moerdijk. Tijdens een onderhoudsbeurt kreeg het een zuinigere klimaatinstallatie en betere dakisolatie, met als resultaat een sprong van energielabel D naar energielabel A. Energielabel C als gemiddelde is dan ook een tussenstation: de volgende stap op de routekaart is een gemiddeld energielabel A voor de complete kantorenportefeuille in 2030.

Standaard verduurzamen

Deze prestaties op het gebied van energieverbruik en -monitoring zijn positieve eerste stappen. Nu moeten de duurzaamheidsambities uit de routekaart terugkomen op de werkvloer, zoals in de onderhoudsplannen. Molenaar: ‘Het afgelopen jaar hebben we ons pas goed gerealiseerd hoezeer verduurzamen om maatwerk gaat. Per object moeten we kijken waar de mogelijkheden liggen, wanneer dat kan en wat dat gaat kosten. Het moet standaard worden om verduurzaming op te nemen in instandhoudingsplannen bijvoorbeeld. Dat maakt het niet alleen helderder voor onszelf, maar ook voor de klant.’